Đội chi phí lên cao
Ông Trần Văn Hùng – Chủ tịch công đoàn Công ty cơ khí Tân Thanh (TP Thủ Đức, TP. HCM) cho biết, các DN muốn sản xuất đều chấp hành đúng luật pháp, tuy nhiên những quy định mới của PCCC gây nhiều khó khăn cho DN, nhất là về tài chính. Đơn vị này muốn xây một nhà xưởng khoảng 2.000m2 chỉ quây tôn cao khoảng 10m, nền xi-măng nếu như trước đây chỉ khoảng 1,2 tỷ đồng thì bây giờ phải xây bể nước 400m3, có hộp với dụng cụ chữa cháy; điện ba pha; điện dự phòng, máy nổ… với chi phí lên tới 3 tỷ đồng. “Chúng tôi hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực cơ khí, tỷ lệ cháy nổ rất thấp… nhưng theo quy định PCCC phải làm đúng các tiêu chuẩn hiện nay mới được phê duyệt để cấp phép. Trong khi chúng tôi đã đầu tư các nhà kho bằng nhiều dụng cụ như tôn, sơn chống cháy, ván sàn PCCC, hệ thống báo cháy tự động…” – ông Hùng nói.
Đại diện Công ty Nidec Việt Nam cho biết, đang có dự án cải tạo kho hàng khoảng 500 m2. Nếu áp dụng quy định PCCC mới cần tổng chi phí 5 tỷ đồng (trước dịch nhà thầu báo chi phí này chỉ 800 triệu đồng) tức chi phí tăng gấp 6 lần. “Chúng tôi không đủ tiền để đầu tư PCCC theo quy định mới” – đại diện Nidec nói.
Theo ông Đức, khi chi phí đầu tư cho PCCC quá cao cuối cùng vẫn được tính vào giá thành dịch vụ, tức các DN sản xuất kinh doanh khác phải gánh cùng. Trong khi đó, từ trước đến nay chi phí logistics ở Việt Nam vốn đã được đánh giá ở mức cao so với các nước khác, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh với các DN nước ngoài. Sức khỏe DN logistics rất thấp, giờ dành thêm chi phí đầu tư PCCC rất cao khiến nhiều DN trong ngành khó lòng đáp ứng.
Ông Kiều Huỳnh Sơn – Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp cơ khí điện TP. HCM, Giám đốc Công ty TNHH cơ khí chế tạo máy Thép Việt cũng cho rằng, với ngành cơ khí điện, nguy cơ cháy nổ cực kỳ thấp, thấp hơn nhiều so với các ngành hàng khác, nên không thể đánh đồng về các tiêu chuẩn khi kiểm tra nhà xưởng. “Thực tế nhiều DN trong hội qua kiểm tra lần hai, lần ba từ tháng 10 năm ngoái đến nay vẫn chưa xong. Sức khỏe DN đã đến ngưỡng chịu đựng, nhiều DN lớn cho biết sẽ ngưng dự án vì chi phí đầu tư tăng gấp đôi, không còn sinh lợi nữa. Họ ngưng thì khó khăn nhất là nhà thầu phụ, cả bộ máy ngưng trệ” – ông Sơn nói và cho biết thêm, các DN TP. HCM hiện nay xuất khẩu đi nhiều nước, đáp ứng được những yêu cầu của nhà nhập khẩu về tiêu chuẩn về PCCC cao, nhà xưởng, lối đi thông thoáng… nhưng khi gặp các tiêu chuẩn mới của Việt Nam thì cũng… bó tay.
Gỡ… vẫn vướng
Trước những phản ánh của DN, ông Huỳnh Ngọc Quan, Phó Trưởng phòng PCCC và cứu nạn cứu hộ Công an TPHCM (PC07) thừa nhận: “Những quy chuẩn về PCCC ban hành quá nhanh, vội vàng, thời gian quá ngắn. Chỉ trong 3 năm từ 2020-2022, mỗi năm đều ban hành một quy chuẩn gây nhiều khó khăn cho cơ quan PCCC, đơn vị tư vấn và cả DN”.
Ông Quan cho biết, tại TPHCM có 117.000 các cơ sở thuộc diện quản lý nhà nước về PCCC. Trong đó, các cơ sở được phân cấp theo quy mô để tiện cho việc quản lý. Cấp một là các cơ sở do công an quản lý, cấp hai là các cơ sở thuộc UBND xã, phường quản lý. Tại các khu công nghiệp, khu chế xuất việc thực hiện quy chuẩn PCCC còn chưa bảo đảm an toàn. Tuy nhiên, quan điểm của Bộ Công an là không gây khó khăn cho cơ sở sản xuất mà sẽ linh động để tạo điều kiện cho DN bổ sung phương án PCCC mà không gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. “Chỉ những nơi có nguy cơ cao như karaoke, vũ trường… nếu không ngăn chặn ngay sẽ gây ra hậu quả thì mới đình chỉ, tạm đình chỉ, còn với DN sản xuất thì rất hạn chế và phải tính toán kỹ lưỡng” – ông Quan khẳng định.
Mới đây, công văn 1091 của Cục Phòng cháy chữa cháy được xem như “phao cứu sinh”, tháo gỡ nhiều khó khăn cho DN. Tuy nhiên, đại diện các hiệp hội DN vẫn chưa yên tâm vì đây chỉ là văn bản hướng dẫn nội bộ của ngành PCCC, có tác dụng “chữa cháy” tạm thời. Bà Lý Kim Chi – Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP. HCM cho biết, theo quy chuẩn mới vẫn còn những bất cập trong các quy định về PCCC hiện nay.
Ví dụ như một nhà xưởng xây dựng khoảng 1.000-1.300 m2 nhưng yêu cầu phải có bể chứa nước 400m3 sử dụng được trong 3 giờ đồng hồ, dẫn đến chi phí bể chứa nước chiếm gần một nửa chi phí xây dựng. Đồng thời, quy định các giải pháp chống cháy bằng vách tường trong cùng một khuôn viên xưởng không hợp lý vì một dây chuyền sản xuất phải liên tục. Ngoài ra, một số nguyên vật liệu, sơn chống cháy theo quy định không có tại Việt Nam, muốn có được phải nhập khẩu sẽ dẫn đến tình trạng độc quyền, ép giá… “Với các quy chuẩn mới này sẽ là rào cản mở rộng sản xuất, kinh doanh của nhiều DN, ngay cả DN FDI (có vốn đầu tư nước ngoài) muốn vào Việt Nam đầu tư cũng lắc đầu vì chi phí đội lên quá cao, không hiệu quả” – bà Chi cảnh báo.
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP. HCM Nguyễn Ngọc Hòa kiến nghị bộ ngành có thẩm quyền xem xét các quy chuẩn PCCC khả thi, phù hợp hơn với sức chịu đựng của nền kinh tế, hoặc có phân kỳ tạo thuận lợi cho DN. Ngoài ra, hướng dẫn trong văn bản 1091 của Cục Cảnh sát PCCC dù đã tháo gỡ nhiều khó khăn cho DN nhưng vẫn cần luật hóa thành thông tư. “DN đang rất khó khăn và đang tìm mọi cách để xoay xở, tồn tại. Chúng tôi mong rằng gỡ được cái khó nào thì mừng cái đó. Làm sao để công tác PCCC an toàn, hiệu quả, giúp người lao động và DN có thể hiểu rõ những quy định mới về PCCC, nhưng cũng giúp các DN hoạt động thuận lợi hơn trong bối cảnh hiện nay” – ông Hòa nói.
Chia sẻ về những bất cập trong quy định PCCC, ông Lê Trọng Lập – Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp các khu công nghiệp TP. HCM dẫn chứng, trong giai đoạn dịch COVID-19, Bộ Xây dựng liên tục đưa ra 3 quy chuẩn liên quan đến PCCC buộc phải triển khai. Cụ thể là quy định về kính chống cháy. Vật liệu này đều nhập từ Trung Quốc vì DN trong nước không sản xuất được; trong khi Trung Quốc đóng cửa, không có kính nên dự án không được nghiệm thu.
